Een familieopstelling geeft inzicht in niet direct zichtbare relaties tussen familieleden. Door het opstellen van iemands systeem van herkomst kun je eventuele knelpunten en verstrikkingen tussen mensen herkennen, erkennen en wegnemen.
Ieder mens maakt deel uit van verschillende systemen, en wordt daardoor beïnvloed. Behalve je familie, bijvoorbeeld de vereniging waar je lid van bent, de buurt waarin je woont, het land waar je leeft of het bedrijf of afdeling waar je werkt. Zo kun je de methode van opstellingen ook toepassen in organisaties. Bijvoorbeeld om te onderzoeken waarom er stagnaties zijn in de ontwikkelingen van een organisatie zijn of waarom bepaalde conflicten telkens terugkeren. In dat verband wordt dan gesproken over een organisatieopstelling in plaats van familieopstelling.
In ieder systeem gelden een aantal universele wetten.
De wet van binding: iedereen hoort erbij en heeft recht op een plek.
De wet van orde: de plek die iemand heeft, wordt meestal bepaald vanuit een bepaalde rangorde (bv. Leeftijd).
De wet van geven & nemen: er hoort een balans te zijn in geven en nemen.
Als er binnen het systeem tegen deze wetten in gehandeld wordt, raken de verhoudingen verstoord. Dat heeft een negatief effect op een aantal mensen binnen het systeem, die onbewust proberen het weer “goed” te maken.